13.02.2024, 20:10
Dziecięca matematyka
Według badań nad edukacją matematyczną wynika, iż co czwarty uczeń nie potrafi sprostać wymaganiom stawianym na lekcjach matematyki w początkowych klasach szkoły podstawowej. W klasach starszych jest jeszcze więcej takich uczniów. Nauka matematyki wymaga sporego wysiłku i to od dziecka jak i osoby dorosłej w postaci wiedzy jak i cierpliwości.
Nauczanie matematyki w szkole wymaga od dziecka myślenia operacyjnego (myślenie, które pojawia się zgodnie z rytmem rozwojowym człowieka – ok. 6-7 rok życia). Niemniej ważna jest również odporność emocjonalna, która pozwala dziecku na ponoszenie porażek jak i odnoszenie sukcesów. Zarówno rozumowanie, odporność emocjonalna jak i umiejętności można już kształtować na poziomie przedszkola.
Przykłady zabaw
W życiu codziennym zarówno w domu jak i przedszkolu można kształtować u dzieci:
- Orientację przestrzenną: np. nazywanie i wskazywanie części ciała, określanie góra, dół, przed tobą, za tobą, chodzenie do przodu, do tyłu, określanie stron prawa-lewa
Zabawa: Doskonałym ćwiczeniem rozwijającym świadomość własnego ciała dla dzieci ok. 4-letnich jest zabawa w lustro. Nauczyciel prosi dzieci, by dobrały się w pary. Jedno z dzieci jest osobą przeglądającą się w lustrze, a druga – lustrem. Pierwsza z tych osób stroi przed lustrem różne miny (np. smutne, wesołe, przerażone), wykonuje różne gesty, np. drapie się w ucho, podnosi dłoń do czoła, schyla głowę, potrząsa nią w obie strony itp. Dziecko, które jest lustrem, ma za zadanie imitować, odbijać obraz kolegi lub koleżanki. Po jednej rundzie, która może trwać np. 5 minut, konieczna jest zamiana ról.
- Rytmy: np. układanie prostych rytmów (wzorów) typu: koło patyk, koło, patyk, koło, patyk itd. Określanie pór roku, dni tygodnia, nawlekanie koralików wg różnego schematu itp.
Zabawa: Jeśli macie ogródek lub działkę, zaplanuj, jakie kwiaty się w nim znajdą. Przy sadzeniu kwiatów zastosujcie rytm, np. tulipan-żonkil-stokrotka, tulipan-żonkil-stokrotka... Zanim prace w ogrodzie ruszą na dobre, poproś dziecko, by narysowało, jaki będzie w nim układ roślinności. Jeśli nie macie ogródka, możecie zrobić projekt ogródka marzeń.
- Liczenie: np. liczenie i wskazywanie wszystkiego co nas otacza, samochodów w drodze do lub z przedszkola, samochodów w domu, lalek i misiów, schodów, drzew, klocków danego koloru, palców, itp.
Zabawa: Zapnijcie wszystkie guziki w sweterku. To znaczy, że guzików i dziurek jest tyle samo.
Możecie bawić się tak przy okazji porządków w szafie lub szafce z butami. Liczycie po prostu do dwóch: jedna skarpeta, druga skarpetka i jest para, but czarny do buta czarnego itd.
- Rachowanie: np. dokładanie sztućców, dolewanie wody, oddawanie rodzicom klocków itp.
Zabawa: Przygotuj klocki w różnych kolorach. Wybierzcie np. trzy klocki czerwone, dołóżcie do nich dwa klocki niebieskie. Ile jest razem klocków? Jeśli twój czterolatek umie liczyć do 10 lub więcej, dołóż więcej klocków.
- Myślenie przyczynowo-skutkowe: wspólne odkrywanie świata jest niezbędne do rozwoju myślenia przyczynowo-skutkowego, dzięki odkrywaniu świata dziecko uczy się wyciągać wnioski.
Zabawa: Jeśli korzystacie już z piaskownicy i robicie babki z piasku, to masz przed sobą kolejne laboratorium. Robienie i burzenie piaskowych bab to wspaniała zabawa, dzięki której dziecko uczy się wiązać przyczynę ze skutkiem: uderzam – babka się rozpada. Natychmiast robię więc nową i równie szybko rozwalam ją po raz kolejny. Radość na twarzy dziecka – bezcenna!
Razem z dzieckiem ustaw kostki domina pionowo w szeregu, w takiej odległości, by przewracające się kostki „kładły” kolejne. Następnie popchnijcie pierwszą kostkę. Reakcja łańcuchowa, efekt domina… W tym momencie nie to jest ważne. Gwarantujemy, że czterolatek będzie chciał powtarzać tę zabawę wielokrotnie i z pewnością zechce budować inne konstrukcje niż tylko szeregi.
- Klasyfikacja: np. układanie według wybranej cechy np. koloru, wielkości itp.
Zabawa: Przed wyjazdem poproś dziecko o pomoc. Połóżcie na kanapie to, co zamierzacie z sobą zabrać. Niech maluch ci pokaże, które rzeczy należą do mamy, które do taty, a które do rodzeństwa. Swoje może włożyć do swojej walizki. A może zabieracie ze sobą psa lub kota? Jeśli tak, to poproś dziecko, żeby pokazało, które rzeczy należą do pupila.
- Geometria: np. układanie z klocków, nazywanie figur wokół nas otaczających, obserwowanie przyrody np. biedronki czy motyla
Zabawa: Wytnij po kilka różnych figur geometrycznych w różnych kolorach i wielkościach. Wspólnie z dzieckiem układajcie z nich zabawne obrazki. Mogą być domki, zwierzątka – wszystko, cokolwiek przyjdzie wam do głowy.
- Miary: np. określanie krótki- długi, mały-duży, mało-dużo, niski-wysoki.
Zabawa: Zmierz, ile kroków jest od placu zabaw do domu, a ile z kuchni do łazienki. Ile kroków trzeba zrobić, aby przejść od piaskownicy do huśtawki itp.? Jeżeli w zabawie biorą udział także inne dzieci, wyniki pomiaru mogą się oczywiście różnić. Dlatego poproś maluchy, aby swoje wyniki pomiaru mówiły ci do ucha. Pięcio-, sześciolatki mogą mieć jeszcze problem, by zrozumieć pojęcie dokładności pomiaru.
Autor: Izabela Kuć
Źródło: Dziecięca matematyka. Książka dla rodziców i nauczycieli. E. Gruszczyk-Kolczyńska, E. Zielińska
Dziecinnie prosta matematyka. M. Jaworska, M. Jędrzejewska, K. Nawrocka-Skolimowska
